Zwienigorod (ros. Звенигород) – miasto w Rosji, w obwodzie moskiewskim. Położone nad rzeką Moskwą w obrębie Grzędy Klińsko-Dmitrowskiej (część Wyżyny Moskiewskiej) ok. 30 km na zachód od Moskwy. Miejski okręg Zwienigorodu stanowi odrębną jednostkę administracyjną w ramach obwodu moskiewskiego i otoczony jest zewsząd przez terytorium rejonu odincowskiego. Na terenie miasta znajduje się rezerwat „Dolina rzeki Storoży”. Zwienigorod i jego okolice są obecnie popularnym regionem wypoczynkowym środkowej Rosji.
Zwienigorod (dawniej także Zwienigorod Moskiewski) to jedno z najstarszych miast Podmoskwia.
Znaleziska archeologiczne wskazują na obecność grodziska w drugiej połowie XII – na początku XIII wieku. Według tradycji Zwienigorod został założony w 1152 r. przez Jerzego Dołgorukiego, księcia rostowsko-suzdalskiego. Po raz pierwszy Zwienigorod wymieniony został w testamencie wielkiego księcia moskiewskiego Iwana Kality w 1339 jako nadział Iwana Iwanowicza. W ten sposób utworzone zostało udzielne księstwo zwienigorodzkie z ośrodkiem w Zwienigorodzie. Jednak pierwsi książęta zwienigorodzcy zazwyczaj mieszkali w Moskwie.
Książęta wznieśli w mieście umocnienia obronne, utrzymywali drużynę i przyjmowali hołdy. Centrum ówczesnej osady był kreml na zachodnich obrzeżach dzisiejszego miasta, nazywany współcześnie przez mieszkańców „Gródkiem”.
Zgodnie z wolą Dymitra Dońskiego w 1389 księstwo zwienigorodzkie otrzymał jego młodszy syn, Jerzy Dymitrowicz, który uczynił Zwienigorod prawdziwą stolicą swoich posiadłości i mieszkał w nim niemal nieprzerwanie aż do 1425. Podczas rządów Jerzego Dymitrowicza miasto przeżywało swój rozkwit. Wokół kremla usypano system ziemnych wałów, wzdłuż grzbietu których wzniesiono wysoką palisadę z wieżami obronnymi. Resztki drewnianych umocnień przetrwały do dnia dzisiejszego.
W 1398 w pobliżu miasta na górze Storoż św. Sawa założył monaster Sawwino-Storożewski. Około 1399 w centrum zwienigorodzkiego Gródka z białego kamienia wzniesiono sobór Zaśnięcia Matki Bożej (Uspieński), zaś w 1405 z takiego samego materiału zbudowano sobór Narodzenia Pańskiego (Rożdiestwieński) na terenie monasteru. Źródła pisane z XV-XVI wieku mówią o handlu i poborcach ceł w mieście. Zwienigorod rozwijał się mimo zniszczenia go przez Tatarów w 1382 i 1408 r. (najpierw spalone przez Tatarów Tochtamysza, a potem przez Tatarów Edygeja).
Po śmierci Jerzego w Moskwie w 1434 Zwienigorod otrzymał jego syn, Wasyl Kosooki, a po bezpotomnej śmierci tego ostatniego w 1448 – książę borowsko-sierpuchowski Wasyl Jarosławicz. W latach 1449-1454 w Zwienigorodzie mieszkał carewicz Kasim-chan (syn Uług Mehmeda, twórca Chanatu Kasimowskiego) oraz podlegli mu kozacy-czerkasi (muzułmanie sprowadzeni przez Kasima z gór Kaukazu i znad brzegów Zatoki Cemeskiej).
źródło: Wikipedia.org